بیماریهایِ مخربِ سیستم عصبی می توانند سالها باعث درد و رنج شود. یکی از این بیماریهای شایع “آمیوتروفیک لترال اسکلروزیس” یا “ای ال اس” است که با تخریب پیشرونده، باعث از بین رفتن نورونهای حرکتی در طناب نخاعی می شود. طرحی پژوهشی در بیمارستان والدوچه، واقع در حوالی میلان ایتالیا درجریان است تا به افرادی که دچار فلج دستان وعضلات بالای بدن هستند، مقداری کنترل و استقلال درانجام کارهای ساده روزمره، مانند روشن کردن چراغ، نوشیدن یا شانه کردن موی سر به همراه بیاورد. اساس این سیستم، نسلِ جدیدِ پروتزوهای عصبی است. این طرح «مُندوس» نام دارد. آندریا نیوتا یکی از بیمارانی است که است که از اسکلروز چندگانه رنج می برد و در بیست سال گذشته مجبور بوده است از صندلی چرخدار استفاده کند. او اینک در بیمارستان والدوچه تحت درمان یادگیری مجدد قرار گرفته است. او پذیرفته است که پروتزهای عصبی ساخته شده توسط طرح «مندوس» روی او آزمایش شود. آندریا نیوتا می گوید:« صد درصد اطمینان داشتم که در کار کردن با دست راستم مشکلات زیاد ندارم. اما متوجه شدم که این طور نیست و “مندوس” به کمک تحریک های خاص به من نشان داد که چه گونه با حرکت های کوچک، بهتر از دست راستم استفاده کنم.» مهم ترین جنبه این فناوری جدید این است که خود را با بیمار تطبیق می دهد و بیمار مجبور نیست خود را با وفق دهد. فرانکو مولتنی، عصب شناس در بیمارستان والدوچه در مورد این طرح اینگونه توضیح می دهد:«مُندوس آزمایش مهمی بوده است. زیرا می توانیم با دقت، مشکلات آن دسته از بیمارانی را که از نقطه نظر بالینی، بیماران خاص تلقی می شوند، تحلیل کنیم. آنها تعدادشان کم است و میلیونها نفر نیستند. اما راه حلهایی که برای این دسته از بیماران پیدا می شود که شمارشان میلیونی نیست، اما به چند هزار نفر بالغ می شوند، می تواند برای بیماران میلیونی هم مفید باشد.»

این سیستم، سیستمی متشکل از چندین قالب است و اسکلتی خارجی دارد که با تحریک الکتریکی، تحمل و وزن دست را برای بیمارانی که عضلات شان کار نمی کند، ممکن می کند. قدرت گرفتن اشیا در دست نیز، با تحریک الکتریکی کنترل می شود. سیستم دیگری وجود دارد که قصد بیمار را درک می کند یا دوربینی وجود دارد که روی چشمان بیمار که به صفحه کام‍پیوتر نگاه می کند، متمرکز می شود. در این برنامه حتی برای کسانی که نمی توانند سرشان را تکان دهند، دستگاه رابط با مغز بیمار هم ساخته شده است.لورنزو یکی دیگر از بیمارانی است حاضر شده این طرح روی او آزمایش شود. او هنوز می تواند از دست راستش استفاده کند. کل این فرآیند برای او سخت بوده است، چون او نمی خواهد حتی به مسئله این که کاملا وابسته به دیگران باشد، فکر کند. با این حال او که مهندسی بازنشسته است، می خواهد که به این طرح کمک کند. لورنز که در شش سال گذشته به علت ابتلا به بیماری “ ای ال اس” توان استفاده از دست چپ خود را از دست داده در این باره می گوید:«روزی که پیش نمونه برای دست چپ ساخته شود، داوطلب خواهم شد که دوباره همه این آزمایش ها را انجام دهم و شاید آن روز بتوان تفاوت بین دستی را که تقریبا کاملا فلج است با دستی که تقریبا فلج نیست و هنوز برخی کارها را می تواند انجام دهد، متوجه شد. شاید از این طریق بتوان مقایسه های مفید نیز انجام داد و به پزشکان و مهندسانی که در آینده این پروژه را پیش خواهند برد، کمک کرد.»

European Commission 2013 /

به گزارش علم پرس به نقل از لایو نیوز،هنگامی که دست و پای یک نفر در اب خیس می شود در نهایت روی انگشتان دست و پا چروک ایجاد می شود.دانشمندان تا کنون تصور می کردند این چین و چروک ها بخاطر این است که خارجی ترین لایه پوست بخاطر جذب آب متورم شده است اما مطالعات اخیر نشان می دهد که سیستم عصبی به طور فعال این چین و چروک ها را با محدودیت های خونی زیر پوست کنترل می کند .تمام این چین و چیروک ها در خدمت یک هدف هستند و سیستم عصبی تمام آن ها را کنترل می کند.در حال حاضر پژوهشگران معتقدند این چین و چروک ها به انگشتان دست و پا کمک می کنند تا بتوانند سطوح مرطوب را بگیرند.زمانی که پوست مرطوب است این چین و چروک ها باعث انعطاف پذیری و چسبندگی انگشتان دست و پا می شوند و تمام این خاصیت ها باعث شده است تا آثار پای گذشتگان و اجداد ما اکنون بعد از هزار سال هنوز در سنگ ها باقی مانده باشد و ما آثار باستانی های زیادی را به خاطر همین پدیده از گذشتگان به یادگار داریم.

 اشعه درمانی می‌تواند باعث ایجاد عوارض کوتاه مدتی چون ریزش موها، حالت تهوع و احساس خستگی شود.در بعضی چون باعث تورم مغز خواهد شد به بدتر شدن حال بیمار منجر می‌شود. در چنین صورتی باید با استروئید درمان شود.بعضی بیماران تا هفته‌ها پس از درمان همچنان از کمبود اشتها، بی‌خوابی، ضعف و بدتر شدن عوارض قبلی شکایت می‌کنند. این عوارض براثر آسیبی است که اشعه درمانی به اعصاب و سلول‌های سالم مغز ممکن است برساند. تعداد کمی از بیماران هم در اثر ایجاد تغییرات دائمی در بافت مغز عوارض جانبی طولانی مدتی بروز می‌کند.این عوارض شامل از دست دادن قدرت تفکر و حافظه و اختلال ذهنی است.در شیوه پیشرفته اشعه درمانی‌ محل دقیق بیماری هدف قرار می‌گیرد و به همین دلیل آسیب کمتری به بافت‌های دیگر می‌رساند. از آنجایی که سیستم عصبی کودکان در حال رشد است بروز این عوارض در میان کودکان بیشتر بوده است. باید در نظر گرفته شود که مزایای اشعه درمانی بسیار بیشتر از خطرات آن بوده است. 

BBC NEWS.جندی شاپور البرز

این‌که بیماری ام.اس از چه زمانی به سیستم عصبی برخی انسان‌ها حمله‌ور شد مشخص نیست‌ اما مورخان رد پای آن‌ را در کتابی که توسط دکتر ژان کروویلیه، استاد دانشکده پزشکی پاریس در قرن ۱۹ به رشته تحریر درآمده است، پیدا کرده‌اند.دکتر کروویلیه در این کتاب و در توصیف علائم بیماری ام.اس این گونه نوشته است: «بیمار دچار ضعف پیشرونده در دست و پاها، اسپاسم عضلانی و وجود اختلال در حس بینایی است.»دکتر کروویلیه این بیماری را فلج بر اثر تحلیل و از بین رفتن رشته‌های خاکستری نخاع توصیف کرده است. بیماری‌ای که این پزشک فرانسوی در مورد آن توضیح داد ظاهرا همان بیماری سیستم عصبی است که امروزه ما آن را با نام ام.اس می‌شناسیم.گفت‌وگو در زمینه بیماری ام.اس بهانه‌ای شد تا به سراغ دکتر افشین لطیفی صوفی، متخصص مغز و اعصاب برویم تا بگوید چرا برخی از مردم گرفتار این بیماری می‌شوند.

بیماری ‌ام.‌اس یا «مولتیپل اسکلروزیس» نوعی بیماری پیشرونده و مزمن با یک علت ناشناخته است که با درگیر کردن سیستم ایمنی بدن، سبب تخریب سیستم اعصاب مرکزی‌(مغز، نخاع و عصب بینایی) می‌شود.میلین یک لایه پروتئینی موجود در سیستم عصبی بدن است‌ که روی بسیاری از دندریت‌های بلند و آکسون‌ها تشکیل می‌شود و با تخریب آنها، انتقال پیام به اعصاب مرکزی با اختلال مواجه خواهد شد‌ اما چه زمانی بیماری ام.اس خود را نشان می‌دهد؟وقتی گلبول‌های سفید بدن اشتباهی به میلین‌ها به عنوان عامل بیگانه حمله می‌کنند، بیماری ام.اس شروع می‌شود و هر بار که گلبول‌های سفید به رشته‌های اعصاب مربوط به یکی از اندام‌های بدن‌ حمله‌ور می‌شوند، آن اندام دچار مشکل می‌شود.این حمله در بیماران مبتلا‌ به ام.اس خودش را به شکل تاری دید و مشکل در راه رفتن و سایر علائم نشان می‌دهد.با این‌که علت اصلی بروز این بیماری هنوز کشف نشده است، اما دلایل مختلفی برای شروع بیماری ام.اس می‌توان برشمرد که هیچ‌ کدام‌شان صددرصد قطعیت پیدا نکرده و در هاله‌ای از ابهام قرار دارند‌ اما فاکتورهایی مانند ژنتیک، کمبود ویتامین D در کودکی، بروز برخی عفونت‌های ویروسی یا میکروبی در دوران خردسالی و برخی عوامل محیطی دیگر می‌توانند در بروز این بیماری موثر باشند. از نظر آماری در کمتر از ۱۵ درصد موارد، ام.اس از راه ژنتیک و وراثت به فرد منتقل می‌شود.فرضیه دیگری که در مورد ابتلا فرد به بیماری ام.اس وجود دارد و هنوز به اثبات قطعی نرسیده، کمبود ویتامین D است. دیده شده بیشتر افرادی که در بزرگسالی و کودکی به بیماری ام.اس مبتلا می‌شوند، از لحاظ تامین این ویتامین در مضیقه بوده‌اند.وجود هوای سرد و به تبع آن بروز عفونت‌های ویروسی یکی دیگر از عواملی است که به نظر می‌آید در ابتلای افراد به این بیماری نقش داشته باشد.در بعضی از بیماران ام.اس مجموعه‌ای از آنتی‌بادی بر ضد بعضی عفونت‌های ویروسی مشاهده شده و همین مساله این شک را به‌وجود آورد که ممکن است یکی از علل بروز بیماری ام.اس ابتلا‌ به همین عفونت‌های ویروسی در دوران کودکی باشد.

شیوع بیماری ام.اس در نقاط مختلف جهان یکسان نیست. به طوری که هرچه رد پای این بیماری در قسمت‌های شمالی و معتدل و سرد جهان بیشتر دیده می‌شود، در نقاط گرمسیر کمتر به چشم می‌خورد.

در دنیا بیماری هایی هست که از لحاظ آماری بسیار نادرند اما افراد مبتلا به آن به دلیل دشواری شناخت پزشکی با مشکلات فراوانی رو به رو می شوند. تعدادی از این بیماری ها به قرار زیرند:

Leukoencephalopathy-PML
PML، اختلالی عصبی است که موجب تخریب میلین، غشای چربی محافظ سلول‌های عصبی مغز و نخاع می‌شود و به عنوان ماده سفید سیستم عصبی مرکزی (CNS) نیز شناخته می‌شود. این بیماری بر اثر ویروسی به نام JV، به وجود می‌آید. نام این ویروس از ابتدای اسم بیماری که اولین بار به آن مبتلا شد، گرفته شده است. این ویروس بسیار شایع است و در ۸۵درصد جمعیت بزرگسال وجود دارد. در افراد سالم غیرفعال است و تنها زمانی که سیستم ایمنی بدن به شدت ضعیف شده باشد مثل کسانی که مبتلا به ایدز یا بدخیمی‌های هماتولوژیکی هستند و در دریافت‌کنندگان اعضای پیوندی که برای جلوگیری از عدم پذیرش عضو پیوندی، داروهای ایمنی- بازدارنده مصرف می‌کنند موجب بیماری می‌شود. از هر ۲۰۰هزار نفر تقریبا یک نفر به PML مبتلا می‌شود.

Paraneoplastic Neurologic Syndromes-PNS
سندروم عصبی پارانئوپلاستیک (PNS)، سیستم عصبی (مغز، نخاع، اعصاب و ماهیچه‌ها) بیماران سرطانی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. واژه paraneoplastic یعنی سندروم عصبی به دلیل خود تومور ایجاد نشده بلکه به دلیل واکنش‌های ایمنی که تومور ایجاد می‌کند به وجود می‌آید. سیستم ایمنی نرمال بدن، این تومور را به عنوان مهاجم تصور می‌کند. وقتی که این اتفاق می‌افتد، سیستم ایمنی با استفاده از آنتی‌بادی‌ها و لنفوسیت‌ها برای مقابله با این تومور، پاسخ دفاعی می‌دهد. نتیجه این است که سیستم ایمنی خود بیمار باعث خسارات جانبی به سیستم عصبی می‌شود که گاهی بسیار شدید است. در بسیاری از بیماران، آسیبی که از سوی این پاسخ ایمنی به سیستم عصبی می‌رسد بسیار فراتر از آسیبی است که به تومور وارد می‌شود. تاثیرات PNS گاهی دایمی بوده و گاهی به طور کامل مرتفع می‌شود.

Dercum’s Disease
بیماری درکوم، اختلال بسیار نادری است که با رشد بافت چربی (لیپوماس) به صورت دردناک همراه است. این رشد عمدتا در بالای بازوها و ران رخ می‌دهد و زیرجلدی است. درد همراه با این بیماری اغلب بسیار شدید است. بیماری درکوم در بزرگسالان و عمدتا زنان شایع بوده و گاهی با اضافه‌وزن، افسردگی، بی‌حالی و گیجی همراه است. علت دقیق بیماری درکوم نامشخص است.

بقیه در ادامه نوشتار

دو فیزیکدان ممتاز آمریکایی و انگلیسی در یک نظریه جالب پیشنهاد کرده‌اند که یک «تجربه نزدیک به مرگ» زمانی اتفاق می‌افتد که مواد کوانتومی شکل‌دهنده روح از سیستم عصبی خارج شده و به جهان وارد می‌شود.به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، بر اساس این ایده، «هوشیاری»، یک برنامه برای یک رایانه کوانتومی در مغز است که که حتی پس از مرگ نیز می‌تواند در جهان باقی بماند که می‌تواند توضیحی برای تجربیات نزدیک به مرگ برخی از افراد باشد.دکتر استورات هامروف، ‌استاد ممتاز بازنشسته در دپارتمانهای هوشبری و روانشناسی و مدیر مرکز مطالعات هوشیاری از دانشگاه آریزونا، این نظریه شبه مذهبی را ارتقا داده است.این نظریه بر اساس یک فرضیه کوانتونی هوشیاری است که وی به همراه راجر پنروس، فیزیکدان انگلیسی ایجاد کرده‌اند و بر اساس آن جوهر روح انسان درون ساختارهایی موسوم به ریزلوله‌های درون سلولهای مغزی قرار دارد.به عقیده این دانشمندان در این نظریه موسوم به «کاهش هماهنگ هدف» (Orch-OR)، تجربه انسان از هوشیاری در نتیجه تاثیرات گرانش کوانتومی در این ریزلوله‌ها است؛ بنابراین طبق این نظریه روح انسان بیش از تعاملات نورونی در مغز بوده و در حقیقت از خود بافت جهان ساخته شده است و احتمالا از ابتدای زمان در جهان وجود داشته است.این مفهم شبیه به باور بودا و هندو بوده که طبق آن هوشیاری یک بخش جدانشدنی از جهان است.با این عقاید، دکتر هامروف این ایده را پبشنهاد داده که در تجربه نزدیک به مرگ این ریزلوله‌ها حالت کوانتومی خود را از دست داده اما اطلاعات درون آنها تخریب نمی‌شود. در عوض این اطلاعات بدن را ترک کرده و به کیهان باز می‌گردند.به گفته هامروف، اگر بیمار در این شرایط بتواند به زندگی بازگردد، اطلاعات کوانتومی به ریزلوله‌ها بازگشته و تجربه نزدیک به مرگ به وجود می‌آید. در صورت عدم بازیابی و مرگ فرد، این اطلاعات کوانتومی ممکن است در خارج از بدن به شکل یک روح باقی بمانند.